303 - Bijzondere Britse premiers
De nieuwe premier Rishi Sunak is een bijzonder mens. Niet alleen is hij de jongste prime minister in ruim 200 jaar, hij is ook een van de meest vermogende bewoners ooit van Downing Street 10 en de eerste gelovige hindoe uit de Brits-Indiase minderheid als leider van de Tories. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in de historie en vertellen over een reeks Britse premiers die net als Sunak een culturele, religieuze en sociale doorbraak vormden. En zij ontmythologiseren daarbij meteen een paar van de beweringen over Sunak! De jongste ooit is een van de meest iconische premiers. Zonder twijfel zal William Pitt de jongere nog vele eeuwen gelden als een van de belangrijkste, meest succesvolle Britse leiders. Met 24 werd hij premier na een koloniale oorlog die uitliep op het verlies van Amerika. Een ramp, ook voor de staatskas. Pitt saneerde niet alleen de begroting, maar herstelde de Britse macht zozeer dat dankzij hem uiteindelijk ook Napoleon verslagen werd. De kiezers noemden hem 'Honest Billy'. Hij regeerde tussen 1783 tot 1801 en van 1804 tot zijn vroege dood in 1806. De eerste premier uit een religieuze en etnische minderheid werd minstens zo'n icoon in de Britse historie. Benjamin Disraeli was van joodse komaf in Marokko. 'Dizzy' was een zeer kleurrijk man, literair begaafd, politiek van vele markten thuis. Zijn bijzondere vriendschappen met de twee machtigste mensen van zijn tijd maakten hem nog meer een legende. Dat waren Queen Victoria en de Reichskanzler Otto von Bismarck. De eerste premier uit de meest eenvoudige milieus was David Lloyd George. Hij was ook de eerste Welshman in Downing Street 10, bekend als 'the Welsh Wizard'. Hij legde als groot sociaal vernieuwer de grondslag voor de 'welfare state' en leidde de regering in en na de Eerste Wereldoorlog. In zijn latere jaren vielen ook zijn politieke en financiële gewetenloosheid en zijn bewondering voor Adolf Hitler nogal op. Zelfs zijn protégé Winston Churchill moest hem toen laten vallen. We kunnen in deze aflevering natuurlijk niet om Margaret Thatcher heen. Eerste vrouw, eerste bèta-alumnus, eerste kruideniersdochter als premier. Maar vooral ook was zij de grote promotor van de Indiase hindoeminderheid. In hen zag zij familiezin, ijver en ondernemendheid zoals ze die ook herkende in de grote joodse minderheid in haar eigen kiesdistrict bij wie zij zeer geliefd was. Zonder Maggie geen Rishi! Maar… is Sunak wel de rijkste premier ooit? PG vertelt over die slagerszoon die in de vroege 16e eeuw de premier en de rijkste Britse machthebber ooit werd. Thomas Wolsey werd 'Alter Rex'- de andere koning – genoemd. Hij was als kardinaal ook bijna paus geworden en onmetelijk rijk. Koning Henry VIII werd daarom jaloers en liet zijn lord chancellor zelfs diens allermooiste paleis aan hem cadeau doen. Nu Rishi Sunak premier is geworden moeten we natuurlijk ook nog even aandacht schenken aan de kortst zittende premier ooit, Liz Truss. PG heeft ontdekt dat dé Britse componist, Georg Friedrich Händel, al in de 18e eeuw van Pitt over haar een opera schreef! We horen die lyrische Liz van toen zingen: 'Myself I Shall Adore!' vlak voordat zij roemloos ten onder gaat. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement! En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25 Wilt u sponsoren of adverteren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Verder lezen Andrew Roberts - George III William Hague - William Pitt the Younger *** Verder luisteren 283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 103 - Geheim geld in de politiek 81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit' 69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments' 60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme 52 - Hoe Rutte David Cameron teleurstelde 40 – De geniale broers Von Humboldt 32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos 30 - Delors en Thatcher 27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen 08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen 03 - Peter Wilson over Brexit *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:06:43 – Volkskrant advertentie 00:44:48 – Deel 2 01:03:20 – Bamigo advertentie 01:38:23 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.